Artist spotlight: Katsuya Terada

Maar weinig kunstenaars hebben een zo imposant oeuvre als Katsuya Terada. De Japanse illustrator werkte zowel voor de advertentiemarkt als voor boekuitgevers, tekende zowel manga als videogames, en telkens liet hij een onuitwisbare indruk achter. Je ziet zijn naam staan in film credits, bijvoorbeeld als character designer voor films als Hellboy (2004), Blood: The Last Vampire (2009) en Godzilla: Final Wars (2004). Ook heeft hij meegewerkt aan grote Japanse anime producties als Yatterman en Kamen Rider, maar je volgende online klik kan je zomaar leiden naar Magic: the Gathering kaartontwerpen of manga zo obscuur dat ook Japanse nerds moeite hebben te duiden wat je precies ziet.

Vandaag de dag houdt Terada zich bezig met "freeform" tekendemonstraties (op de manier die door zijn Koreaanse vakbroeder Kim Jung Gi populair werd gemaakt), waarbij hij grote en gedetailleerde tekeningen maakt zonder iets van tevoren uit te schetsen. Daarnaast organiseert hij solo tentoonstellingen met zijn grote fantasy tekeningen en publiceert hij aan de lopende band kunst boeken. Het is dan ook niet vreemd dat Terada de bijnaam "Koning Krabbelaar" kreeg, of "RakugaKing," een woordspel rond het Japanse woord rakugaki, dat tekenen of krabbelen betekent.

Een onverzadigbare tekenaar

De bijnaam past als een handschoen, en Terada afficheert zich dan ook graag als "rakugaki" artiest, iemand die niets liever doet dan de hele dag krabbelen, overal en altijd, zonder zich al te veel zorgen te maken over bijvoorbeeld de betekenis achter een kunstwerk. In interviews laat hij zich er niet toe verleiden zichzelf een character designer, manga artiest of boek illustrator te noemen, terwijl hij overduidelijk in al die categorieën past.

Ja, hij kent dat soort werk van binnen en buiten, blinkt er in uit, maar voelt zich simpelweg het beste als hij dicht bij zijn oorsprong blijft: als de onverzadigbare tekenaar die in de metro mensen natekent, in goedkope notitieboekjes die hij "per doos" inkoopt. Tekenen is voor hem bijna een fysieke behoefte, heeft hij gezegd, waarbij Terada zijn dagelijkse routine vergeleek met de voorbereidingen die een marathon renner zich getroost. "Hoe meer tijd ik aan tekenen besteed, hoe dichter ik kom bij het lijnwerk kom dat ik in mijn verbeelding voor mij zie. Elke oefening brengt mij een stap dichter bij dat doel."

Jeugd

Katsuya Terada werd op 7 december 1963 geboren in Tamano, Okayama, in Japan. Al tijdens zijn lagere school viel zijn tekenwerk op. Zoals elk Japans kind, hield hij van manga en kocht hij Weekly Shonen Jump en andere titels van zijn zakgeld. Al snel droomde hij ervan zelf ook een striptekenaar te worden, maar was hij bang dat zijn verhalen niet goed genoeg zouden zijn. Op de middelbare school koos hij er dus voor zich op boekillustraties te richten. "Ik wilde er niet zo mijn best voor doen," gaf hij toe. "Een illustrator hoeft zich niet druk te maken over het verhaal dat hij wil vertellen."

Toen hij 15 was, ontdekte hij het werk van de Franse striptekenaar Moebius en van zijn landgenoot Katsuhiro Otomo, de schrijver van Akira. In Terada's ogen combineerden deze kunstenaars de strakke lijnvoering van boekillustraties met de dynamiek van manga, en werden dingen mogelijk die daarvoor onbereikbaar leken. "Moebius was van zo'n enorme invloed op mij toen ik een tiener was, dat is nu een beetje gênant. Maar eindelijk kon ik dingen tekenen die ik eerder niet probeerde, omdat Moebius' stijl zo goed toepasbaar was. Opeens hoeft je manga figuurtje niet zo gestileerd te zijn (zoals gebruikelijk was in manga in die tijd), maar mocht het wat realistischer."

Eerste baantjes

Na de middelbare school schreef Terada zich in voor het Asagaya College of Art and Design in Tokio (een MBO/ROC achtige school), en nam hij zijn eerste klusjes aan waarbij hij advertenties tekende. Dat handeltje werd snel groter, en al snel kon hij van het geld een klein appartementje huren ("een 4,5 tatami apartement" beschreef hij aan een interviewer, ongeveer 2,5 bij 3 meter groot). Hier sloot hij zich op met zijn werk, dat hij deed op een afgeschreven tekentafel die hij van school leende. Naast de tafel en een krukje was enkel ruimte voor een futon die hij bij zijn ouders had afgehaald.

Terada's fortuin veranderde toen hij 21 was en hij een telefoontje kreeg van Toshio Nishiuchi, een animator, die vroeg of hij bekend was met Nintendo's NES game computer. Nishiuchi was als tekenaar betrokken bij een game die "Detective Jinguji Saburo Shinjuku Central Park Murder Case" heette, maar zijn designs werden "te lief" gevonden door de uitgever, Data East. Of Terada een wat meer "hard-boiled" sfeer aan de tekeningen mee kon geven, wat leidde tot nieuwe character designs, een deel van het instructieboekje en het logo.

Aan de slag met Zelda

Deze opdracht bracht Terada in contact met de Japanse games industrie, waar hij aan tientallen titels zou werken. De meeste werden exclusief in Japan uitgebracht, maar dat betekent niet dat Terada's werk niet over de landsgrenzen kwam. Tussen 1989 en 1995 tekende hij een waanzinnige reeks Zelda-illustraties voor Nintendo Power, Nintendo's promotieblad voor Noord-Amerika, rond de games Link's Awakening en The Legend of Zelda: A Link to the Past. Een ander deel van de tekeningen werd in de Duitstalige editie van het instructieboekje voor Link's Awakening getoond. Deze gedrukte materialen maakten een onuitwisbare indruk op Zelda spelers—de NES had maar een beperkte grafische kwaliteit, dus een instructiegids vulde details aan die op het scherm niet te zien waren.

Het werk voor Zelda werd al snel gevolgd door ander gaming werk: de box art voor de Japanse editie van Prince of Persia voor de SNES is van hem, bijvoorbeeld. Rond dezelfde tijd werd Terada gevraagd de character designs te ontwerpen voor Virtua Fighter 2, SEGA's opvolger van het invloedrijke vechtspel Virtua Fighter. Hier hielp hij bij het uitbreiden van de groep vechters in de game, in een realistische stijl. "Ik vond dit een gemakkelijke klus," gaf hij later toe, en toch werd hij zodanig door de game geraakt dat hij zijn productie manager vroeg of er een arcadekast bij hem thuis geïnstalleerd kon worden.

"Ik wilde die koste wat kost hebben, en op een dag kwam er een kleine vrachtwagen voorrijden. Helaas was het trappenhuis veel te smal om dat ding omhoog te tillen, en moest ik het pakket weer weg sturen. Later kwam er een nieuw telefoontje, waarin gezegd werd dat ze de arcade gedemonteerd hadden zodat hij nu wel over de trap getild kon worden. Vanaf dat moment begon ik mijn dag met het inpluggen van mijn eigen Virtua Fighter machine. Het enige dat jammer was, is dat het voltage in mijn electriciteitsnet veel te laag was, en dat het een uur duurde voor de machine was opgeladen, haha!"

Manga en ander werk

Het werk aan games maakte Terada een van de meest gewilde kunstenaars in Japan. Het betaalde zich ook uit in een steeds expressievere stijl, die bijvoorbeeld is te zien in The Monkey King I en II, twee full-color manga boeken die geschreven en getekend zijn door Terada. In deze boeken duikt Terada in het beroemde verhaal over Goku, die de monnik Sanzo begeleidt op een ingewikkelde reis langs, zoals op de achterflap staat, "een ruige wereld gevuld met maffe, gewelddadige en sexy demonen."

Mafheid is ook een factor in Terada's vrije werk, een telkens uitbreidend universum gevuld met intrigerende figuren getekend in een unieke stijl. Een stijl die na al die jaren nog steeds verwantschappen toont met die van Moebius en Otomo: het zijn expressieve, futuristische figuren, getekend in realistische stijl, maar nooit in een realistische wereld. Hoe meer je naar deze kunstwerken kijkt, hoe meer je je realiseert dat deze uitgewerkte kunst ook uit krabbels bestaat, alleen op een veel grotere schaal. Het is lijnkunst, op groot formaat, gemaakt door de Koning Krabbelaar.

Dat is precies wat je krijgt als je elke dag tekent, houdt Terada vol. "Ik heb de neiging naar dingen te kijken en mij voor te stellen hoe de vormen zich vertalen naar lijnen. Door de tijd heen heeft dat een soort visuele bibliotheek gevormd in mijn hoofd waar ik op terug kan vallen, vol beelden en details, die er voor mij zijn als ik ze nodig heb."

Digitale media

Terada benadrukt dat de beelden in zijn hoofd wel op een natuurlijke manier tot stand moeten komen. "Ik wil geen slaaf van de kunst zijn en dingen observeren voor het observeren. Mijn doel is altijd een wereld te maken die ik nooit eerder heb gezien." Kopiëren, daar heb je niks aan dus, en het maakt hem ook niet uit op welke manier een beeld tot stand komt: door de jaren heen heeft hij verschillende analoge en digitale technieken versleten, van viltstiften en potloden tot de 13" iPad waar hij tegenwoordig de meeste dingen op maakt.

De reden digitale tools te gebruiken is vooral een praktische: de iPad kan overal mee naartoe, dus je kunt altijd aan een ontwerp doorwerken. Kunst gaat niet over je canvas, doceert hij. "Ik ben niet geïnteresseerd in de filters die je kunt gebruiken in een digitale omgeving, omdat ik er heilig in geloof dat je hetzelfde beeld moet kunnen maken in een digitale als een analoge omgeving. Echt, als op een dag de software te ingewikkeld wordt, dan zal ik mij geen seconde bedenken en weer een potlood zoeken. Mijn rechterhand is namelijk mijn meest belangrijke stuk gereedschap."